Programlama Dili COBOL

Genel Bakış

COBOL (Common Business-Oriented Language), öncelikle iş uygulamaları için tasarlanmış en eski yüksek seviyeli programlama dillerinden biridir. 1950'lerin sonlarında tanıtılan COBOL, ticari ortamlarda genellikle bulunan büyük veri işleme hacimlerini yönetmek için tasarlanmıştır. Kendini belgeleyen bir sözdizimi ile dikkat çeken COBOL, kodun anlaşılmasını kolaylaştırarak programcı olmayanların da anlamasını sağlar. Altmış yılı aşkın bir süredir var olmasına rağmen, COBOL hala aktif olarak kullanılmakta, özellikle bankacılık, hükümet ve sigorta sektörlerindeki eski sistemlerde yer almaktadır.

Tarihsel Boyutlar

Oluşum ve Erken Benimseme

COBOL, iş uygulamaları için standart bir dil ihtiyacına yanıt olarak geliştirilmiştir. COBOL'u tartışmak üzere yapılan ilk toplantı 1959 yılında, hükümet ve sanayi temsilcilerinin yer aldığı bir konsorsiyumla gerçekleştirilmiştir. Amaç, iş verilerini işleyebilen bir dil yaratmaktı; bu veriler farklı platformlar arasında geniş bir çeşitlilik göstermekteydi. İlk spesifikasyonlar 1960 yılında yayımlandı ve 1960'larda işletmelerin daha verimli veri işleme için montaj dilinden yüksek seviyeli programlamaya geçiş yapmasıyla popülaritesi arttı.

Evrim ve Standartlaşma

COBOL'un geliştirilmesi 1970'ler ve 1980'ler boyunca devam etti; işlevselliği ve performansı artırmak için çeşitli revizyonlar ve iyileştirmeler yapıldı. ANSI, COBOL'u standartlaştırdı ve 1974, 1985 ve 2002 yıllarında güncellenmiş sürümler yayımlandı. Daha modern programlama dillerinin tanıtılmasına rağmen, COBOL, mevcut COBOL uygulamalarına yapılan büyük yatırımlar nedeniyle kurumsal alanda önemli bir varlık göstermeye devam etti.

Mevcut Durum ve Etki

Bugün COBOL hala yaygın olarak kullanılmakta, özellikle ana çerçeve (mainframe) ortamlarında. Birçok eski sistem, finansal kurumlar ve hükümet sektörlerinde temel operasyonları yürütmektedir. Modern girişimler, COBOL'u bulut bilişim ve web hizmetleri gibi çağdaş teknolojilerle entegre etmeye çalışmıştır. Ayrıca, "COBOL 2020" projesi gibi çabalar, dilin daha da modernleşmesini hedefleyerek günümüz teknolojik ortamında geçerliliğini sağlamayı amaçlamaktadır.

COBOL'un Sözdizimsel Özellikleri

Ayrıntılı Sözdizimi

COBOL, okunabilirliği kolaylaştıran ayrıntılı, İngilizce benzeri bir sözdizimine sahiptir. Örneğin, basit bir veri bildirimi şöyle görünebilir:

01 CUSTOMER-NAME     PIC A(30).

Veri Türleri

COBOL, alfanümerik (A), sayısal (9) ve ondalık (V) gibi çeşitli veri türleri sunar. Sayısal bir değişken tanımı şu şekilde görünür:

01 ACCOUNT-BALANCE   PIC 9(10)V99.

Bölüm Yapısı

COBOL programları, Tanımlama, Ortam, Veri ve Prosedür olmak üzere dört ana bölüme ayrılır. Bu bölümleme, kodun mantıksal olarak düzenlenmesine yardımcı olur. Bir program yapısına örnek:

       IDENTIFICATION DIVISION.
       PROGRAM-ID. HelloWorld.
       ENVIRONMENT DIVISION.
       DATA DIVISION.
       PROCEDURE DIVISION.
           DISPLAY 'Hello, World!'.
           STOP RUN.

Dosya İşleme

COBOL, dosya işlemleri için yerleşik destek sunar. COBOL'daki dosya bildirimleri ve işlemleri (OPEN, READ, WRITE gibi) oldukça basittir:

01 CUSTOMER-FILE    FILE SECTION.
   02 CUSTOMER-RECORD RECORD.
       03 CUSTOMER-NAME     PIC A(30).
       03 CUSTOMER-BALANCE  PIC 9(10)V99.

Koşullu İfadeler

COBOL, koşullu mantık için IF, THEN ve ELSE yapıları kullanır:

IF CUSTOMER-BALANCE > 1000 THEN
    DISPLAY 'VIP Customer'
ELSE
    DISPLAY 'Standard Customer'.

Döngü Yapıları

COBOL'da döngü yapıları için PERFORM ifadesi kullanılır:

PERFORM VARYING I FROM 1 BY 1 UNTIL I > 10
    DISPLAY I.

Paragraflar ve Bölümler

COBOL, kodu paragraflar ve bölümler halinde düzenleyerek modüler programlamayı artırır:

MAIN-LOGIC SECTION.
    DISPLAY 'Programın başlangıcı'.
END MAIN-LOGIC.

Yorumlar

COBOL, iki biçimde yorumları destekler: ilk sütunda yıldızlar veya kod içinde * karakteri:

* Bu bir yorumdur

Sayısal Hesaplamalar

COBOL, COMPUTE ifadesini kullanarak aritmetik işlemlere olanak tanır:

COMPUTE TOTAL-PRICE = ITEM-PRICE * ITEM-QUANTITY.

Dize Manipülasyonu

COBOL, STRING, UNSTRING gibi işlemlerle dize manipülasyonu sunar:

STRING FIRST-NAME DELIMITED BY SPACE
       LAST-NAME DELIMITED BY SPACE
       INTO FULL-NAME.

Geliştirici Araçları ve Çalışma Zamanları

Derleyiciler ve Yorumlayıcılar

Günümüzde birçok COBOL derleyicisi ve yorumlayıcısı bulunmaktadır; bunlar arasında Micro Focus COBOL, GnuCOBOL ve Fujitsu COBOL yer almaktadır. Her biri modern özellikler ve entegrasyon yetenekleri için farklı destek sunar.

Entegre Geliştirme Ortamları (IDE'ler)

COBOL geliştirme için popüler IDE'ler arasında Micro Focus Visual COBOL, IBM Rational Developer for System z ve COBOL eklentileri ile Eclipse bulunmaktadır. Bu IDE'ler, kodlama, hata ayıklama ve proje yönetimini kolaylaştırır.

Proje Kurulumu

Tipik bir COBOL projesi, .cob uzantılı bir kaynak dosyası oluşturmayı ve uygun bir derleyici kullanarak derlemeyi içerir. Derleme süreci genellikle kaynak kodunu hedef sistemde çalıştırılabilir bir formata dönüştürmeyi içerir.

COBOL Uygulamaları

COBOL, büyük ölçekli veri işlemenin önemli olduğu sektörlerde öncelikle kullanılmaktadır. Uygulamaları şunları içerir:

Benzer Dillerle Karşılaştırma

COBOL, Python, Java ve C# gibi genel amaçlı programlama dilleriyle karşılaştırıldığında farklılık gösterir. Sözdizimi oldukça daha ayrıntılıdır ve modern dillerde bulunan kısalığın aksine okunabilirlik ve iş mantığına vurgu yapar.

Programlama dilleri alanında COBOL, okunabilirlik ve sürdürülebilirliğe vurgu yaparak, açıklık ve doğruluğun ön planda olduğu endüstriler için cazip hale gelmektedir.

Kaynak-Kaynağa Çeviri İpuçları

COBOL kodunu diğer dillere çevirirken, satır satır çeviri yerine mantık yapısına odaklanmak önemlidir. Veri türleri, dosya işleme ve prosedürel programlama kavramları, iş mantığının bütünlüğünü korumak için kritik öneme sahiptir.

Mevcut Araçlar

COBOL'dan modern dillere çevirileri veya dönüşümleri kolaylaştırabilecek birkaç araç bulunmaktadır, bunlar arasında: