Programlama Dili VBScript

Genel Bakış

VBScript, Visual Basic Scripting Edition'ın kısaltmasıdır ve Microsoft tarafından geliştirilen hafif, yorumlanan bir programlama dilidir. Öncelikle web tarayıcılarında istemci tarafı betikleme ve Windows ortamlarında görev otomasyonu için kullanılır. VBScript, geliştiricilerin dinamik web sayfaları oluşturmasına olanak tanır ve kullanıcılar ile web uygulamaları arasındaki etkileşimi kolaylaştırarak HTML'in işlevselliğini artırır.

Tarihsel Boyutlar

Oluşum ve İlk Günler

VBScript, 1996 yılında Internet Explorer 3.0 sürümünün bir parçası olarak tanıtıldı. JavaScript'e daha basit bir alternatif sunmak amacıyla tasarlandı ve Visual Basic'in tanıdık sözdizimini kullandı. Bu dönem, webin önemli bir büyüme yaşadığı bir dönemdi ve VBScript, daha dinamik ve etkileşimli web içeriğini kolaylaştırmayı hedefliyordu.

Evrim ve Entegrasyon

Sonraki yıllarda, VBScript, 1990'ların sonlarında Active Server Pages (ASP) ile birlikte popülerlik kazandı ve web uygulamaları için sunucu tarafı betikleme alanında önemli bir teknoloji haline geldi. Microsoft, tek bir geliştirme platformu için çaba gösterirken, VBScript, diğer Microsoft hizmetleri ve uygulamalarıyla, örneğin Microsoft Access ve Office uygulamalarıyla, kesintisiz bir birlikte çalışabilirlik sağlamak için teknoloji yığınına sıkı bir şekilde entegre edildi.

Mevcut Durum

Tarihsel önemine rağmen, VBScript'in kullanımı yıllar içinde azalmıştır. JavaScript gibi daha sağlam ve çok yönlü betik dillerinin ortaya çıkması ve standartlara dayalı teknolojilere yönelim, VBScript'e olan ilgiyi azaltmıştır. Microsoft, modern tarayıcılarda VBScript desteğini kaldırmış ve JavaScript kullanımını önermektedir. Yine de, birçok kurumsal ortamda miras sistemler ve iç otomasyon için kullanılmaya devam etmektedir.

Sözdizimi Özellikleri

Basit Değişken Bildirimi

VBScript, Dim ifadesini kullanarak değişkenlerin kolayca bildirilmesine olanak tanır.

Dim myVariable
myVariable = "Merhaba, Dünya!"

Koşullu İfadeler

VBScript, If…Then…Else gibi standart koşullu ifadeleri içerir.

If myVariable = "Merhaba, Dünya!" Then
    WScript.Echo "Mesaj doğru."
Else
    WScript.Echo "Farklı mesaj."
End If

Döngü Yapıları

VBScript'te yineleme için For döngüleri ve While döngüleri temel öneme sahiptir.

For i = 1 To 5
    WScript.Echo i
Next

Dim counter
counter = 1
While counter <= 5
    WScript.Echo counter
    counter = counter + 1
Wend

Fonksiyon Bildirimi

VBScript, yeniden kullanılabilir fonksiyonlar oluşturulmasına olanak tanır.

Function AddNumbers(a, b)
    AddNumbers = a + b
End Function

Diziler

Diziler kolayca bildirilebilir ve manipüle edilebilir.

Dim myArray(5)
myArray(0) = "Birinci"
myArray(1) = "İkinci"

Nesne Manipülasyonu

VBScript, COM (Component Object Model) nesnelerine erişim sağlar.

Set objFSO = CreateObject("Scripting.FileSystemObject")
If objFSO.FileExists("test.txt") Then
    WScript.Echo "Dosya mevcut."
End If

Hata Yönetimi

VBScript, temel hata yönetimi içerir.

On Error Resume Next
Dim fileOpen
Set fileOpen = objFSO.OpenTextFile("olmayan.txt")
If Err.Number <> 0 Then
    WScript.Echo "Hata: " & Err.Description
End If

Dize İşleme

Dizeleri manipüle etmek, yerleşik fonksiyonlarla basittir.

Dim myString
myString = "VBScript"
WScript.Echo UCase(myString) ' Büyük harfe çevirir

Tarih ve Saat Fonksiyonları

VBScript, tarihler ve saatlerle çalışmak için fonksiyonlar içerir.

Dim currentDate
currentDate = Now
WScript.Echo "Mevcut tarih: " & currentDate

Regüler İfadeler

VBScript, desen eşleştirme için regüler ifadelerin kullanılmasına olanak tanır.

Set regEx = New RegExp
regEx.Pattern = "[A-Z]{1,}"
regEx.Global = True
Set matches = regEx.Execute("Merhaba DÜNYA")
WScript.Echo matches.Count ' 2 çıktısını verir

Geliştirici Araçları ve Çalışma Zamanları

Çalışma Zamanları

VBScript, esasen Windows ortamında, Windows Script Host (WSH) kullanarak veya istemci tarafı betikleme için Internet Explorer içinde çalışır. Dil, HTML'ye doğrudan gömülür veya bağımsız bir betik olarak çalıştırılır.

Popüler IDE'ler

VBScript'in özel IDE'leri yoktur, ancak herhangi bir metin editöründe (Notepad gibi) veya Visual Studio gibi entegre editörlerde düzenlenebilir. Bazı kullanıcılar, çeşitli eklentilerle daha zengin bir geliştirme deneyimi için Visual Studio Code'u kullanabilir.

Proje Oluşturma

Bir VBScript dosyasını çalıştırmak için, betiği .vbs uzantısıyla kaydedebilir ve dosyaya çift tıklayarak veya komut satırında cscript script.vbs ile konsol çıktısı için veya wscript script.vbs ile GUI çıktısı için çalıştırabilirsiniz.

Uygulamalar

VBScript, Windows görevlerini otomatikleştirmede, web sayfaları için basit betikler yazmada ve özellikle Classic ASP üzerine inşa edilmiş miras web uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, Microsoft Office uygulamalarında süreçleri otomatikleştirmek gibi kurumsal ortamlarda idari görevler için de kullanılmaktadır.

Diğer Dillerle Karşılaştırma

Kaynaklardan Kaynağa Çeviri İpuçları

VBScript'in niş kullanımı nedeniyle doğrudan kaynaklardan kaynaklara çeviri araçları pek yoktur. Ancak, temel betikler bazen JavaScript veya PowerShell'e çevrilebilir.

Mevcut Araçlar

VBScript'i JavaScript veya PowerShell'e dönüştürmeye yardımcı olabilecek araçlar şunlardır: